Ο ΙΚΑΡΙΩΤΙΚΟΣ

Ο Ικαριώτικος, όπως φανερώνει και η ονομασία του, προέρχεται από την Ικαρία, και χορεύεται μαζί από γυναίκες  και από άνδρες. Είναι καθαρά τοπικός σκοπός, ως προς τη μελωδία, αλλά και ως προς το βηματισμό. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι του χορού Ο παλιός και ο καινούριος. Ο παλιός είναι αυτός που παιζόταν παλαιότερα (και με τη λύρα και την τσαμπούνα) και η μελωδία του ήταν πιο απλή και είχε και στίχους.

 Ο Ικαριώτικος χορεύεται σε κύκλους με τα χέρια δεμένα σταυρωτά και έχει 9 βασικά βήματα. Η μουσική του Ικαριώτικου έχει μέτρο 2/4 το οποίο επαναλαμβάνεται 3 φορές (ανά 3 βήματα). Τα βήματα 1, 4 και 7 είναι αργά (1/4), ενώ τα υπόλοιπα βήματα είναι γρήγορα (1/8) .

Υπάρχουν αρκετές παραλλαγές, μουσικές αλλά και χορευτικές,  πάνω στο βασικό μοτίβο που ποικίλουν από περιοχή σε περιοχή του νησιού. Έτσι έχουμε τον τσαμούρικο ,τον ραχιώτικο, τον περαμαρίτικο και τα τραγούδια "Πέρα στο χωριού τη βρύση" και "Η συμπεθέρα". Ο κάθε δεξιοτέχνης  του βιολιού παίζει με ιδιαίτερο τρόπο τον «δικό του» Ικαριώτικο, προσθέτοντας τα δικά του μουσικά στολίδια.

Ο νεότερος Ικαριώτικος είναι εξέλιξη του παλιού. Μιλάμε για το τραγούδι "Ικαριώτικος" (Η αγάπη μου στην Ικαριά) (Κονιτόπουλος, Πάριος κα.) Οι χοροί είναι εξαιρετικά όμοιοι (στη πραγματικότητα ίδια βήματα με διαφορετικό ρυθμό και τρόπο).

Στα Ικαριώτικα πανηγύρια που γίνονται όλο το καλοκαίρι στο νησί το τραγούδι “ η αγάπη μου στην Ικαρία” δεν ακούγεται καθόλου από τις παραδοσιακές ορχήστρες του νησιού. Αντ' αυτού, σε όλα τα Ικαριώτικα πανηγύρια την τιμητική του φυσικά έχει ο παλιός Ικαριώτικος όπου παίζεται και χορεύεται με πάθος αρκετές φόρες κατά τη διάρκεια του πανηγυριού από πλήθος κόσμου.

Μια λεπτομέρεια στο βηματολόγιο του χορού. Αρκετοί σήμερα τον χορεύουν ξεκινώντας με το αριστερό πόδι να διαγράφει  κυκλάκι. Όμως στον παλιό παραδοσιακό το πρώτο βήμα, το αριστερό δηλαδή πόδι, λυγίζει επάνω σαν κλωτσιά και  σταυρώνει μετά πίσω, χωρίς να  διαγράφει κυκλάκι.

Στις  24/4/2015 έπαρχος Ικαρίας & Φούρνων, Στέφανος Παμφίλης  έστειλε επιστολή στο Υπουργείο Πολιτισμού με αίτημα την ένταξη του Ικαριώτικου χορού στην Άυλη Πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO.

Παραδοσιακό τραγούδι

Δώσ' του πέρα

Δώσ' του,δώσ' του, δώσ' του πέρα,
δώσ' του φουστανιού σ' αγέρα,
δώσ' του,δώσ' του, δώσ' του πέρα,
δώσ' του φουστανιού σ' αγέρα.
Τούτ' η γης που την πατούμε
όλοι μέσα θε να μπούμε,
όλοι μέσα θε να μπούμε,
τούτ' η γης που την πατούμε.
Τούτ' η γης με τα λουλούδια
τρώει νιούς και κοπελούδια,
τρώει νιούς και κοπελούδια,
τούτ' η γης με τα λουλούδια.
Πέρα στον πλατύ Αθέρα
έχασα μια μπουζουνέρα,
έχασα μια μπουζουνέρα,
πέρα στον πλατύ Αθέρα.
Φύσ' αγέρα, φύσ' αγέρα
για να βρώ την μπουζουνέρα,
για να βρώ την μπουζουνέρα,
φύσ' αγέρα, φύσ' αγέρα.